Złożona infrastruktura IT – jak ją ujarzmić? Praktyczne spojrzenie inżyniera

Pracując w IT od lat, przeszedłem drogę od helpdesku po rolę Consulting Engineera. Dzięki temu znam sieci od podszewki – od użytkownika, który nie może wysłać maila, po skomplikowane konfiguracje korporacyjne i procesy biznesowe. Infrastruktura IT, w tym sieci, to moja pasja, ale też codzienne wyzwanie. Kluczowe znaczenie ma w nim skuteczne zarządzanie, odpowiednie wykorzystanie zasobów i zrozumienie problemów złożoności sieci.

Dlatego chcę podzielić się z Wami moimi doświadczeniami i najlepszymi praktykami w zarządzaniu tą złożonością. Miałem niedawno okazję rozmawiać na ten temat w serii Cyber X Challenges. Jeśli wolisz słuchać niż czytać, zapraszam do obejrzenia tej rozmowy.

Wprowadzenie do złożoności sieciowej

Złożoność sieciowa to pojęcie, które odnosi się do stopnia skomplikowania sieci komputerowej. Może być mierzona różnymi parametrami, takimi jak liczba urządzeń, połączeń, protokołów i aplikacji. W miarę jak infrastruktura IT w organizacji się rozwija, liczba tych elementów rośnie, co prowadzi do zwiększenia złożoności sieci. Złożoność ta ma bezpośredni wpływ na wydajność, bezpieczeństwo i zarządzanie siecią. Im więcej urządzeń i aplikacji w sieci, tym trudniej jest utrzymać jej sprawne działanie i zapewnić bezpieczeństwo. Dlatego kluczowe znaczenie ma skuteczne zarządzanie złożonością sieciową, aby uniknąć problemów związanych z jej utrzymaniem i rozwojem.

Złożoność sieciowa – skąd się bierze? 

Z czasem, gdy firmy się rozwijają, ich sieci rosną wraz z nimi. Pojawiają się kolejne urządzenia – firewalle, przełączniki, IoT, VPN-y, integracje z chmurą. Każde z nich ma swoje wymagania, konfigurację i zależności. A co się dzieje, gdy firma istnieje już kilkanaście lat? Dział IT wielokrotnie zmieniał skład, a dokumentacja infrastruktury jest… w najlepszym razie szczątkowa. To właśnie wtedy administratorzy zaczynają działać po omacku, bo nie mają pełnego obrazu sieci. 

Sam wielokrotnie spotykałem się z sytuacją, w której klienci po prostu nie wiedzieli, jak działa ich sieć. W takich przypadkach pierwszym krokiem powinien być audyt – zanim zaczniemy cokolwiek zmieniać, warto wiedzieć, z czym mamy do czynienia. 

Urządzenia sieciowe i ich zarządzanie

Urządzenia sieciowe, takie jak routery, przełączniki i serwery, są kluczowymi elementami infrastruktury IT, które umożliwiają komunikację między różnymi urządzeniami w sieci. Zarządzanie tymi urządzeniami jest niezbędne dla zapewnienia bezpieczeństwa, wydajności i dostępności sieci. Obejmuje to konfigurację, monitorowanie i utrzymanie urządzeń, a także zarządzanie ich dostępem i uprawnieniami. Skuteczne zarządzanie urządzeniami sieciowymi pozwala na całkowitą kontrolę nad siecią, minimalizując ryzyko awarii i ataków. Regularne aktualizacje oprogramowania i monitorowanie stanu urządzeń są kluczowe dla utrzymania ich sprawności i bezpieczeństwa.

Jak okiełznać sieciowy chaos poprzez skuteczne zarządzanie?

Weźmy przykład z życia. Globalna firma rozwijająca się poprzez akwizycję kupiła kolejną spółkę. Nadszedł moment, gdy w celu optymalizacji kosztów postanowiono dołączyć nową firmę do istniejącej infrastruktury WAN jednej ze spółek zależnych. Problem? Jedyny inżynier, który znał jej architekturę, właśnie złożył wypowiedzenie. Schematy sieciowe istniały tylko w jego głowie. 

Gdy próbowano zintegrować nową firmę, okazało się, że nikt nie wie, jak wygląda obecna topologia, jakie są kluczowe punkty sieci, a już na pewno – jak wdrożyć zmiany bez ryzyka awarii. Przez brak dokumentacji cała operacja została sparaliżowana. Firma musiała zatrudnić kontraktora, który od podstaw odtworzył wszystkie połączenia i konfiguracje, a następnie stworzył pełną dokumentację sieci WAN, aby kolejne integracje przebiegały płynnie. 

Jakkolwiek abstrakcyjnie brzmi ten przypadek, takie sytuacje nie są rzadkością.  

Lekcje wyciągnięte z rzeczywistych przypadków 

W Grandmetric wielokrotnie mieliśmy okazję naprawiać błędy wynikające z braku dokumentacji, źle zaprojektowanej segmentacji czy przestarzałego sprzętu. Często to właśnie kryzys zmuszał firmy do refleksji i zmian, które powinny zostać wdrożone znacznie wcześniej. 

Dlatego poniżej znajdziesz zestaw sprawdzonych praktyk, które pozwolą uniknąć powtarzania tych samych błędów. To podejście, które wypracowaliśmy w terenie – na prawdziwych wdrożeniach, często ucząc się na błędach innych. 

1. Infrastruktura IT wymaga dokumentacji 

Tak, wiem – nikt nie lubi jej tworzyć. Ale brak dokumentacji to przepis na katastrofę. Jeśli administrujesz siecią, dbaj o regularne zapisywanie zmian. A jeśli jesteś w firmie nowy – postaraj się odtworzyć, co masz przed sobą. 

Przy większej złożoności infrastruktury IT być może trzeba będzie sięgnąć po zewnętrzną firmę, która zrobi dokumentację za Ciebie. Ważne jest również, aby pracowników odpowiednio szkolić w zakresie dokumentowania zmian i zarządzania infrastrukturą.

2. Segmentacja sieci – oddziel to, co kluczowe 

Jednym z podstawowych błędów, które widzę w firmach, jest brak segmentacji. Sieć gościnna działająca razem z wewnętrzną? Dostęp do krytycznych systemów z każdego miejsca? To prosta droga do incydentu. Każda dobrze zaprojektowana sieć powinna mieć jasne podziały – segmenty dla użytkowników, IoT, gości, systemów wewnętrznych i produkcji. Zastosowanie segmentacji sieci w zarządzaniu infrastrukturą IT umożliwia proaktywne środki, lepsze planowanie wykorzystania zasobów, elastyczność w działaniach, zmniejszenie kosztów oraz poprawę reakcji na zmiany operacyjne.

3. Monitoring – nie czekaj, aż coś wybuchnie 

Sieć bez monitoringu to sieć, która w końcu zaskoczy Cię awarią lub incydentem bezpieczeństwa. Narzędzia takie jak Zabbix, systemy NAC czy SIEM pomagają w wykrywaniu anomalii. I nie chodzi tylko o błędy sprzętowe – monitoring pozwala wykryć podejrzane ruchy, które mogą oznaczać atak. Skuteczność monitoringu nie zależy wyłącznie od liczby urządzeń, ale także od jakości i dokładności zbieranych danych.

4. Koniec z przestarzałym sprzętem 

Jeśli producent przestał wspierać Twoje urządzenie, to znaczy, że masz potencjalne drzwi otwarte dla atakujących. „Never touch the running system” to strategia dobra na krótką metę, ale w dłuższej perspektywie może kosztować firmę miliony. 

5. VPN zamiast otwartych portów 

Nie mogę uwierzyć, jak często wciąż widuję firmy, które wystawiają RDP do Internetu. To jak zostawienie otwartych drzwi do biura. Jeśli musisz umożliwić zdalny dostęp, VPN z silnym uwierzytelnianiem to absolutna podstawa. 

6. Testuj zmiany w labie, nie na produkcji 

Nie raz widziałem sytuacje, gdzie administratorzy testowali aktualizacje bezpośrednio na kluczowych urządzeniach. To jak sprawdzanie czy spadochron działa, już po wyskoczeniu z samolotu. Każda zmiana powinna być wcześniej sprawdzona w labie – nawet jeśli oznacza to konieczność zbudowania środowiska testowego od podstaw. 

7. Infrastruktura IT i zarządzanie urządzeniami końcowymi 

Praca na prywatnym sprzęcie (BYOD) to wygoda, ale i ryzyko. Jeśli Twoja firma pozwala na takie rozwiązania, system MDM powinien być standardem. Inaczej narażasz się na sytuacje, w których niezabezpieczone urządzenia stają się furtką dla ataku. Szkolenie pracowników w zakresie najlepszych praktyk dotyczących bezpieczeństwa IT jest kluczowe dla minimalizacji ryzyka związanego z BYOD.

8. Redundancja to nie luksus, to konieczność 

W wielu firmach wdrażamy rozwiązania zgodne z dyrektywą NIS2, które wymuszają wysoką dostępność systemów. Redundantne firewalle, zduplikowane połączenia internetowe, backupy – to nie są „dodatki”, tylko niezbędne elementy, które powinna zawierać każda nowoczesna infrastruktura IT. Brak pojedynczych punktów awarii to klucz do zachowania ciągłości działania. 

9. Nie oszczędzaj na sprzęcie i wsparciu 

Tanie urządzenia sprawdzają się w domach, nie w firmach. Jeśli zależy Ci na stabilności i bezpieczeństwie, postaw na sprzęt klasy enterprise i korzystaj z wiedzy integratorów. Czasem dobrze dobrane rozwiązanie zaoszczędzi Ci lat problemów i ułatwi zarządzanie rozwijającą się siecią. Warto pamiętać, że skuteczność zarządzania infrastrukturą IT nie zależy wyłącznie od jakości sprzętu, ale także od odpowiedniego wsparcia technicznego i integracji systemów.

Podsumowanie 

Infrastruktura IT staje się coraz bardziej złożone, ale nie muszą być nieprzewidywalne. Wystarczy przestrzegać kilku zasad: 

• Twórz i aktualizuj dokumentację 
• Dziel sieć na segmenty 
• Monitoruj ruch i stan urządzeń 
• Pozbywaj się przestarzałego sprzętu 
• Jeśli to tylko możliwe, zasoby wewnętrzne chroń VPN-em 
• Testuj zmiany w środowisku testowym 
• Zarządzaj urządzeniami końcowymi 
• Dbaj o redundancję i bezpieczeństwo 

To podejście pozwala uniknąć nerwowych sytuacji i działać proaktywnie. A jeśli potrzebujesz wsparcia – chętnie pomogę. Bo w sieciach, jak w życiu – lepiej zapobiegać niż leczyć.